Osilaskop ile Gerilim ve Frekans Hesaplamaları

Elektriksel büyüklükleri ölçen , ölçtükleri büyüklükleri sayısal veya analog olarak ifade eden ölçü aletine osilaskop denir.Osilaskoplar ise ölçtüğü büyüklüğün dalga şeklini göstererek maksimum değerini ölçer.

Bir Voltmetre İle Ölçülen 12 V AC Gerilim Osilaskop İleÖlçüldüğünde Yaklaşık 16,97 V Gibi Bir Değer Okunur.Bu Değerlerin Farklı Olmasının Sebebi Ölçü Aletlerinin Ac'de Etkin Değeri, Osiloskobun İse Ac'nin Maksimum Değerini Ölçmesidir.

Osilaskoplar, diğer ölçü aletlerine göre daha pahalı olmalarına karşılık bir sistemdeki arızanın tespiti osilaskoplar ile daha kolaydır. Çünkü televizyon veya daha karmaşık sistemlerin belirli nokta ve katlardaki çıkışları sabittir ve bu çıkışlar sisteme ait kataloglarda nokta nokta belirtilir. Osilaskop ile yapılan ölçümlerde katalogdan farklı çıkış veren katta arıza var demektir.

Osilaskop ile Hangi Değerler Ölçülebilir ?

• AC ve DC gerilim değerleri
• Değişen elektriksel büyüklüklerin dalga şekilleri
• Devreden geçen akım
• Faz farkı
• Frekans
• Diyot, transistör gibi yarı iletken elemanların karakteristikleri
• Kondansatörün şarj ve deşarj eğrileri

Osilaskop ile Ölçüm Yapmak

Osilaskop ile ölçüm yapmaya geçmeden önce, osiloskopu ölçmeye hazırlamak gerekir.Bunun için:

• Osilaskop besleme kablosu uygun gerilime bağlanır.
• POWER on/off düğmesine basılarak osilaskop açılır.
• INTEN düğmesi ile ekrandaki işaretin parlaklığı ayarlanır.
• FOCUS düğmesi ile ekrandaki işaretin netliği ayarlanır.
• Eğer ekrandaki işaret sağa veya sola kaymışsa X-POS düğmesi ile işaret ekranı ortalayacak şekilde ayarlanır.
• Eğer ekrandaki işaret aşağı veya yukarı kaymış ise Y-POS düğmesi ile işaret ekranı ortalayacak şekilde ayarlanır.

Osilaskop ile GERİLİM ÖLÇMEK
Osilaskop ile alternatif akım doru akım ve yüksek frekanslı sinyaller maksimum 400 V-a kadar ölçülebilir. Osilaskop ile gerilim ölçme işleminde

• VOLTS/DIV anahtarı ölçülecek gerilime uygun konuma getirilir.
• Hangi girişten ölçüm yapılacaksa o giriş için AC-DC seçimi yapılır.
• Osilaskop uçları gerilim ölçülecek uçlara bağlanır.
• Ekrandaki gerilimin genliği rahat okunabileceği değere kadar VOLTS/ DIV kademesi ayarlanır.
• Ekrandaki görüntü hareketli, yani kayıyor ise TİME/DIV anahtarı ile ekrandaki görüntü sabitlenir.
• Bu işlemler yapıldıktan sonra gerilimin osilaskopta meydana getirdiği sinyalin yüksekliği (H) tespit edilir.
• Bu andaki VOLTS/ DIV anahtarının gösterdiği değer (D) V/cm veya mV/cm cinsinden okunur.

V_TT = Tepeden tepeye gerilim

V_max= Maksimum gerilim

V= Etkin değer gerilim

Olmak Üzere Hesaplamalarda Aşağıdaki Formüller Kullanılabilir

V_TT = (Dikey kare sayısı) x (VOLTS/DIV kademesi)

Vmax =V_TT/2

V = V_max x 0,707

ÖRNEK : Aşağıdaki şekilde osilaskop ile bir AC sinyalinin görüntüsü ve kademe anahtarlarının pozisyonları verilmiştir. Buna göre;
a- Gerilimin Tepeden Tepeye Değeri
b- Gerilimin Maksimum Değerini
c- Gerilimin Etkin Değerini Hesaplayınız

a- Gerilimin Tepeden Tepeye Değeri
VTT = (Dikey kare sayısı) x (VOLTS/DIV kademesi)
VTT = (6) x (2V)
VTT = 12 volt


b- Gerilimin Maksimum Değerini
Vmax =V_TT/2

Vmax =12/2= 6 VOLT


c- Gerilimin Etkin Değerini Hesaplayınız
V = Vmax x 0,707
V = 6 x 0,707
V = 4,2 volt


Osilaskop ile FREKANS ÖLÇMEK

Her osiloskopun bir frekans ölçme sınırı vardır. Yüksek frekanslar ölçülürken bu sınıra dikkat edilmelidir. Ölçülecek frekans değerine uygun osilaskop seçildikten sonra frekans ölçülecek noktaya osilaskop bağlantısı yapılır.

Ekrandaki frekans genliği rahat okunana kadar VOLTS/DIV kademesi küçültülür veya büyültülür. Ekrandaki sinyal hareketli ise TIME/DIV anahtarı ile uygun kademe seçilerek sinyal sabitlenir.

Bu anda ekrandaki bir peryodun boyu (L), ekrandaki karelerden faydalanılarak tespit edilir.

Bu anda TIME/DIV anahtarının seçilmiş olan değeri (TC) s/cm, ms/cm veya us/cm cinsinden tespit edilir. Bu değerler vasıtası ile ölçülen frekans değeri aşağıdaki gibi tespit edilir.

T = Periyot (saniye)
f = frekans (Hz)
Olmak üzere

T = (Yatay kare sayısı) x (TIME/DIV kademesi)

f= 1/T

ÖRNEK :Aşağıdaki şekilde osilaskop ile bir AC sinyalinin görüntüsü ve kademe anahtarlarının pozisyonları verilmiştir. Buna göre sinyalin frekansını hesaplayınız .

T = (Yatay kare sayısı) x (TIME/DIV kademesi)

T = 8 x 5ms = 40 ms = 40 x 10^-3saniye

f= 1/T=1/40 x 10^-3=10⁺³/40=25HZ

Bu Konu Başlığına Henüz Yorum Yazılmamıştır

Konu Başlığına Mesaj Yazmak İçin
Üye Olunuz Yada Giriş Yapınız